6η Ολομέλεια ΠΙΣ: Νομοσχέδιο για προσωπικό γιατρό, κατάσταση του ΕΣΥ και clawback στο επίκεντρο

Πραγματοποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου στη Καρδίτσα η 6η Ολομέλεια των Προέδρων Ιατρικών Συλλόγων της χώρας με το ΔΣ του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ).

Κατά τη διάρκεια των εργασιών της Ολομέλειας, οι συμμετέχοντες συζήτησαν ειδικότερα ότι:

Η αποτίμηση της κατάστασης του ΕΣΥ, όπως περιγράφεται στην απόφαση της Συνόδου, είναι προβληματική με αμφίβολη έως αρνητική προοπτική, καθώς οι πρόσφατες ρυθμίσεις ούτε ικανές να μεταρρυθμίσουν το σύστημα είναι, ούτε να το ενισχύσουν στον αναγκαίο βαθμό. Είναι, δε, πολύ πιθανό να αποτελέσουν προθάλαμο εξόδου επιπλέον ιατρών από το ΕΣΥ προς τον ιδιωτικό τομέα. Ταυτόχρονα, η παράταση του εργασιακού βίου των διευθυντών του ΕΣΥ έως το 70^ο έτος ηλικίας με διατήρηση των διευθυντικών τους καθηκόντων λειτουργεί αποτρεπτικά στην προσέλκυση νέων ιατρών, που αποτελεί το κυρίαρχο ζητούμενο.

Αντίθετα, το προς διαβούλευση νομοσχέδιο για τον προσωπικό ιατρό, καίτοι περιέχει την παράδοξη και ακατάλληλη συμμετοχή αγροτικών ιατρών, συνολικά κινείται προς την ολοκλήρωση του θεσμού. Επιμέρους βελτιώσεις, όπως θα αναπτυχθούν στη διαβούλευση, είναι βέβαιο ότι μπορούν να ενισχύσουν την προσπάθεια. Στο πλαίσιο αυτό, η εξάλειψη του ισχυρότερου αντικινήτρου της αναγκαστικής εργασίας στο ΕΣΥ μέσω του άρθρου 65 του νόμου 5129/24 είναι καθοριστικής σημασίας. 

Η διατήρηση και διαρκής επιβάρυνση του clawback που οδηγεί τους εργαστηριακούς ιατρούς στον αφανισμό, καθώς δεν προχωρά η υλοποίηση των υπουργικών εξαγγελιών, θέτει την προοπτική κινητοποιήσεων με επιτακτικό τρόπο. Προοπτική που ενισχύεται και από την επιθετική προς τους ιατρούς επικοινωνιακή διαχείριση του κ. Υπουργού.

Σε κάθε περίπτωση, είναι απορίας άξια η έλλειψη κάθε αυτοκριτικής και προβληματισμού για την παντελή απουσία στήριξης από τον ιατρικό κόσμο των ρυθμίσεων στο χώρο της υγείας.

Αποτέλεσμα της όλης κατάστασης είναι οι μισοί νέοι γιατροί της χώρας να βλέπουν το μέλλον τους εκτός Ελλάδας, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

Οι αποφάσεις της Ολομέλειας

Ειδικότερα, οι αποφάσεις στις οποίες κατέληξε η Ολομέλεια του ΠΙΣ, μετά τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις του Υπουργείου Υγείας, είναι οι εξής: 

1. Σχετικά με το ζήτημα της στελέχωσης του ΕΣΥ σε ιατρικό προσωπικό και τις επιπτώσεις στη λειτουργία του ΕΣΥ, διαπιστώσαμε πριν ένα χρόνο πως απαιτείται η πλήρης αποκατά­σταση των απωλειών της οικονομικής κρίσης σε ανθρώπινο δυναμικό.
2. Είναι επιβεβλημένη η αναπλήρωση των μισθολογικών απωλειών της οικονομικής κρίσης. Πρόταση του ΠΙΣ παραμένει ο διπλασιασμός των καθαρών αποδοχών των γιατρών ΕΣΥ, η ανάλογη αύξηση του ωρομισθίου της εφημερίας και θέσπιση αφορολόγητου των εφημεριών.
3. Η Γενική Συνέλευση του ΠΙΣ είχε ταχθεί υπέρ της Πλήρους και Αποκλειστικής Απασχόλησης.
4. Πάγια θέση του ΠΙΣ παραμένει η ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης ώστε να προσεγγίσει έως το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
5. Η εκπαίδευση των ειδικευομένων είναι προτεραιότητα ζωτικής σημασίας για τη μεταφορά γνώσης και την ευστάθεια του συστήματος υγείας

Εν κατακλείδι, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τη σταθεροποίηση και εν συνεχεία ανάκαμψη του ΕΣΥ πρέπει να αποτελούν ένα συνεκτικό σύνολο και να εφαρμοστούν ταχύτατα και στην ολότητά τους. Πρέπει να αποτελούν μέτρα μισθολογικά, στελέχωσης, εκπαίδευσης και κινήτρων παραμονής.

Τις παραπάνω θέσεις της Ολομέλειας και της Γενικής Συνέλευσης του ΠΙΣ έχουμε γνωστοποιήσει και αναλύσει εξαντλητικά στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, η οποία μέχρι τον Αύγουστο που εισήγαγε προς ψήφιση το νομοσχέδιο περί ψυχικής υγείας δεν είχε υιοθετήσει σχεδόν καμία από τις προτάσεις μας. Απεναντίας είχε επιλέξει να κινηθεί στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, εισάγοντας ρυθμίσεις που αποδείχτηκαν ατελέσφορες.

Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Υγείας εισήγαγε ρύθμιση για τα απογευματινά χειρουργεία, όπως επίσης ρύθμιση για παροχή δυνατότητας στους γιατρούς ΕΣΥ να ασκούν ιδιωτικό έργο, η οποία μέχρι στιγμής έχει ανταπόκριση σε μικρό ποσοστό των γιατρών ΕΣΥ. Μένει να αποδειχθεί όμως αν θα λειτουργήσει ως κίνητρο προσέλευσης ιατρών στο ΕΣΥ καθώς αυτό είναι το ζητούμενο.

Η έλλειψη κινήτρων και οι μεμονωμένες και σποραδικές προκηρύξεις θέσεων, ιδιαίτερα στα νησιά και τις δυσπρόσιτες περιοχές, έχουν οδηγήσει σε αποψίλωση τα Νοσοκομεία, η οποία επιτείνεται από τις παραιτήσεις υπηρετούντων γιατρών, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στο όριο της λειτουργίας τους. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, προκειμένου να αποφύγει το πολιτικό κόστος και τις συνέπειες αυτής της επικίνδυνης για τη δημόσια υγεία κατάστασης επέλεξε εν μέσω θέρους να μετακυλίσει την ευθύνη στους αυτό-απασχολούμενους γιατρούς αυτών των περιοχών, και τους καλούσε δημοσίως και επιτακτικά να υποστηρίξουν με εφημερίες τα Νοσοκομεία.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε με απειλές και έφτασε σε σημείο βρασμού με την εισαγωγή νομοθετικής ρύθμισης στο νομοσχέδιο περί ψυχικής υγείας, με την οποία αποπειράθηκε να επιτάξει τους γιατρούς και να προκαλέσει κοινωνικό αυτοματισμό, καθιστώντας τους υπαίτιους για οποιοδήποτε συμβάν προκληθεί.

Η σθεναρή αντίδραση του ΠΙΣ και των Ιατρικών Συλλόγων ανάγκασε το Υπουργείο σε μερική αναδίπλωση, κυρίως όμως κατέδειξε στην κοινωνία την υπευθυνότητα με την οποία κινείται η ιατρική κοινότητα. Ταυτόχρονα συσπείρωσε τους Συλλόγους γύρω από τον ΠΙΣ και ανάγκασε την κυβέρνηση να προχωρήσει ατελώς και καθυστερημένα, σε ρυθμίσεις οι οποίες έπρεπε να έχουν υλοποιηθεί προ πολλού, ώστε να ευοδωθούν οι προκηρύξεις και η στελέχωση του ΕΣΥ για να μην οδηγηθούμε σε επιτάξεις και έκρυθμες καταστάσεις.

Όμως και αυτές οι ρυθμίσεις πάσχουν. Συγκεκριμένα η ΚΥΑ για το επίδομα αγόνου, παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις του ΠΙΣ, εξαιρεί ειδικευόμενους και επικουρικούς, ενώ το ύψος του επιδόματος των 300 ευρώ είναι μικρότερο εκείνου που λαμβάνουν οι αγροτικοί ιατροί, προκαλώντας ενστάσεις για ανισότιμη μεταχείριση.

Σε αυτό το περιβάλλον η θετική εξαγγελία περί αυτοτελούς φορολόγησης των εφημεριών, σε ποσοστό 22%, ενδεχομένως να μην λειτουργήσει πλήρως, γεγονός που θα αξιολογηθεί από την εφαρμογή του μέτρου από 1-1-2025. Η ρύθμιση θα ήταν ασφαλώς αποτελεσματική αν είχε υιοθετηθεί η πρόταση του ΠΙΣ για αφορολόγητη αποζημίωση της εφημεριακής απασχόλησης. Ακόμα και η επαναφορά της φορολόγησης στο 20% όπως ίσχυε βάσει του άρθρου 3 του Ν. 3754/2009, , θα είχε θετικότερο αντίκτυπο. Αρνητικό αντίκτυπο επίσης έχουν και οι αριθμητικές αλχημείες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τις απολαβές των ιατρών του ΕΣΥ ως έμμεση αιχμή προς αυτούς.

Τυχόν προκηρύξεις θέσεων ιατρών ΕΣΥ το επόμενο διάστημα θα γίνουν χωρίς το προαπαιτούμενο του Χάρτη Υγείας και σε περιορισμένο αριθμό, αποτελώντας αντικίνητρο εκδήλωσης ενδιαφέροντος από νέους γιατρούς και διαιωνίζοντας προβλήματα, τα οποία επιδεινώνονται με τις συνεχείς παραιτήσεις υπηρετούντων ιατρών και δη βαθμίδων Επιμελητή Β και Α.

Ο ΠΙΣ έχει υποβάλει από τον Ιανουάριο 2024 πλήρες και τεκμηριωμένο υπόμνημα αιτημάτων στην Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, στο οποίο, εκτός των ανωτέρω, είχαμε αναλύσει:

• Το ζήτημα του clawback
• Τον θεσμό του προσωπικού ιατρού και τις απαιτήσεις υλοποίησής του.
• Τη Συλλογική Σύμβαση του ΠΙΣ με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., την οποία ο Υπουργός Υγείας υποσχέθηκε, χωρίς ποτέ να την υλοποιήσει.
• Την ενίσχυση των ιδιωτών ιατρών και τα ζητήματα ετεροκαθορισμού των αμοιβών τους.
• Την κατάργηση της συστέγασης ιατρείων με κέντρα αισθητικής και καταστήματα οπτικών ειδών.
• Τη χορήγηση όλων των φαρμάκων μόνο με ιατρική συνταγή.
• Την ανάγκη αναθεώρησης συγκεκριμένων σημείων της Ιατρικής Νομοθεσίας.
• Το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό των ιατρών.

Δυστυχώς, η ανταπόκριση της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας στα παραπάνω αιτήματα εκ των πραγμάτων συνάγεται ως αρνητική, φτάνοντας στο σημείο να θεωρεί ως «θεσμικούς της συμβούλους» μόνον εκείνους που συμφωνούν μαζί της, πράγμα που υπονομεύει κάθε δημοκρατικό διάλογο.

Συμπεράσματα

Στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις κοινής γνώμης προκύπτει σταθερά πως η βελτίωση του Συστήματος Υγείας αποτελεί μείζονα απαίτηση των πολιτών και ως επιλογή έρχεται αμέσως μετά το αίτημα αντιμετώπισης της ακρίβειας.

Ο ΠΙΣ οφείλει να αποτυπώσει με ειλικρίνεια τη σημερινή εικόνα του ΕΣΥ, επισημαίνοντας τις βαρύτατες συνέπειες που έχει για την υγεία των πολιτών και την άσκηση της Ιατρικής στη χώρα μας.

Επιπλέον, ο ΠΙΣ οφείλει και θα ενημερώνει το κοινωνικό σύνολο διαρκώς καθώς η Υγεία δεν έχει την πολυτέλεια να παραμένει σε αδιέξοδο.