«Η τάση υποβάθμισης της φαρμακευτικής καινοτομίας συχνά οφείλεται σε περιορισμένη κατανόηση της πολυδιάστατης αξίας που προσφέρουν οι καινοτόμες θεραπείες», υποστηρίζει η κα Ελισάβετ Προδρόμου, Γενική Διευθύντρια της BMS Ελλάδος και Γενική Γραμματέας Δ.Σ. του PhARMA Innovation Forum. Η κα Προδρόμου αναφέρει κάποια σημαντικά επιτεύγματα της φαρμακευτικής καινοτομίας στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών, τονίζοντας πως η «καινοτομία δεν αφορά μόνο τη θεραπεία, αλλά και τη ριζική αλλαγή στη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους, επηρεάζοντας θετικά την κοινωνία, συνολικά».
Ως επικεφαλής μίας βιοφαρμακευτικής εταιρείας που είναι στοχευμένη στις καινοτόμες θεραπείες, τι σημαίνει για εσάς η λέξη «καινοτομία»;
Η καινοτομία για την Bristol Myers Squibb είναι μία έννοια με υπόσταση, είναι ο πυρήνας της ύπαρξής μας και της δραστηριότητάς μας. Η καινοτομία φωτίζει αχαρτογράφητα μονοπάτια της επιστήμης και αποκαλύπτει απαντήσεις σε προκλήσεις που, πολλές φορές, θεωρούμε ανυπέρβλητες.
Στην BMS οραματιζόμαστε έναν κόσμο, όπου οι ασθένειες δεν θα περιορίζουν τις δυνατότητες των ανθρώπων, δεν θα υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής τους και δεν θα τους στερούν ευκαιρίες για να πετύχουν όσα ονειρεύονται. Γι’ αυτό δε μένουμε αδρανείς και στάσιμοι. Δεν ακολουθούμε απλά την καινοτομία, την προκαλούμε, χάρη στην αδιάκοπη επιστημονική έρευνα από τους κορυφαίους επιστήμονές μας, στην αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής, στην ενθάρρυνση της δημιουργικής σκέψης και στη δημιουργία συνεργειών με όλο το οικοσύστημα της υγείας, την επιστημονική κοινότητα, την Πολιτεία, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, τα ερευνητικά κέντρα.
Στην BMS πιστεύουμε στη δύναμη της επιστήμης και ορίζουμε τη φαρμακευτική καινοτομία, έμπρακτα, με επιστημονικές και κλινικές ανακαλύψεις, με νέους μηχανισμούς δράσης και first-in-class θεραπείες, με βελτιωμένα προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, με προηγμένες τεχνολογίες, οικονομικά προσιτές, με νέες μεθόδους χορήγησης και απλοποιημένα θεραπευτικά σχήματα, με την αξιοποίηση της εξατομικευμένης ιατρικής και της ψηφιακής υγείας.
Υπάρχει μία τάση υποβάθμισης της αξίας της καινοτομίας στον τομέα του Φαρμάκου. Ακούμε μέχρι και επιχειρήματα, όπως “Γιατί να δαπανήσουμε τόσα χρήματα για να κερδίσει ο ασθενής μόλις ένα μήνα ζωής;”. Γιατί συμβαίνει αυτό, πιστεύετε, και τι απαντάτε εσείς;
Η τάση υποβάθμισης της φαρμακευτικής καινοτομίας συχνά οφείλεται σε περιορισμένη κατανόηση της πολυδιάστατης αξίας που προσφέρουν οι καινοτόμες θεραπείες. Η αξιολόγηση των φαρμάκων βασίζεται συχνά αποκλειστικά στο κόστος ανά μήνα ζωής, παραβλέποντας άλλους κρίσιμους παράγοντες, όπως η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η αύξηση της παραγωγικότητας και η εξοικονόμηση πόρων για τα συστήματα υγείας. Στην Ευρώπη, παραδείγματα όπως οι CAR-T θεραπείες στον καρκίνο, έχουν δείξει ότι ασθενείς που κάποτε είχαν ελάχιστες ελπίδες, πλέον ζουν περισσότερα χρόνια με καλή ποιότητα ζωής, προσφέροντας ταυτόχρονα κοινωνική και οικονομική αξία. Επομένως, το κόστος δεν αφορά μόνο τη διάρκεια ζωής, αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη δυνατότητα επανένταξης των ασθενών στην κοινωνία.
Η φαρμακευτική καινοτομία αποτελεί επένδυση για το μέλλον της υγείας, με εντυπωσιακά παραδείγματα που αναδεικνύουν την αξία της. Στην ετήσια έκθεσή του, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) αναφέρει ότι το 2022 ενέκρινε 89 νέα φάρμακα, από τα οποία περισσότερα από το 40% χαρακτηρίστηκαν ως φάρμακα υψηλής θεραπευτικής αξίας ή πρωτοποριακά. Ενώ και το 60% των νέων φαρμάκων χαρακτηρίζονται ως first-in-class. Επιπρόσθετα, από το 2019 έως το 2023, το 25% των φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον ΕΜΑ αφορούσαν σπάνιες παθήσεις, που αποτελεί μία εξαιρετικά σημαντική επένδυση στην καινοτομία από τη βιοφαρμακευτική βιομηχανία, καθώς αφορά ένα μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού, σε σχέση με άλλα μη σοβαρά ή απειλητικά για τη ζωή νοσήματα.
Σύμφωνα με τον European Federation of Pharmaceutical Industries and Asscociations, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης στον καρκίνο έχει αυξηθεί 15% στην Ευρώπη, την τελευταία δεκαετία. Η ανοσοθεραπεία έχει μεταμορφώσει την επιβίωση σε τύπους καρκίνου, όπως το μελάνωμα και ο καρκίνος του πνεύμονα, δίνοντας ελπίδα σε ασθενείς που προηγουμένως είχαν λίγες επιλογές.
Οι νέες θεραπείες για την ηπατίτιδα C δεν προσφέρουν απλώς θεραπεία σε εκατομμύρια ασθενείς, αλλά και μειώνουν δραστικά τις ανάγκες για μεταμοσχεύσεις ήπατος, εξοικονομώντας δισεκατομμύρια ευρώ στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας. Στον HIV, οι σύγχρονες θεραπείες έχουν μετατρέψει μία θανατηφόρα νόσο σε χρόνια, επιτρέποντας στους ασθενείς να ζουν πλήρεις ζωές. Οι εξελίξεις στην πολλαπλή σκλήρυνση προσφέρουν καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων και μειώνουν τις αναπηρίες, ενώ στις γενετικές ασθένειες, όπως η κυστική ίνωση, νέες θεραπείες αλλάζουν δραματικά το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής.
Όλα αυτά δείχνουν ότι η καινοτομία δεν αφορά μόνο τη θεραπεία, αλλά και τη ριζική αλλαγή στη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους, επηρεάζοντας θετικά την κοινωνία συνολικά.
Η ανοσοθεραπεία έχει µεταµορφώσει την επιβίωση σε τύπους καρκίνου, όπως το µελάνωµα και o καρκίνος του πνεύµονα, δίνοντας ελπίδα σε ασθενείς που προηγουµένως είχαν λίγες επιλογές.
Ας μιλήσουμε με αριθμούς: Στο κομμάτι της Ογκολογίας, όπου εξειδικεύεται η BMS, τι δείχνουν τα στοιχεία σχετικά με τα οφέλη της καινοτομίας στους ασθενείς;
Οι άνθρωποι για εμάς δεν αποτελούν απλώς έναν αριθμό, όμως οι αριθμοί αντανακλούν την απόλυτη αλήθεια. Σήμερα, πάνω από 3,9 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο, κάθε χρόνο, στην Ευρώπη. Είμαστε υποχρεωμένοι να φροντίσουμε ώστε ο καρκίνος να πάψει να πλήττει τόσους ανθρώπους. Έχουμε το όπλο της επιστήμης, οφείλουμε να το αξιοποιήσουμε στο έπακρο.
Τεκμηριωμένα, η φαρμακευτική καινοτομία στην ογκολογία έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη μείωση της θνησιμότητας. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, οι καινοτόμες θεραπείες συνέβαλαν στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο κατά 40% στην Ευρώπη, μεταξύ 2000 και 2020.
Τα στοιχεία είναι αδιάψευστα, σ’ ένα ευρύ φάσμα καρκίνων. Στον καρκίνο του μαστού, η 5ετής επιβίωση έχει αυξηθεί κατά 30%, συνοδευόμενη από μείωση συμπτωμάτων. Σ’ έναν από τους πιο συχνούς και σοβαρούς τύπους καρκίνου, στον καρκίνο του πνεύμονα, οι πιθανότητες επιβίωσης αυξήθηκαν κατά 25%, με σταθερά υψηλή πρόγνωση για τη διαχείριση των αναπνευστικών συμπτωμάτων και την ψυχολογική ευεξία. Εξαιρετικά ενθαρρυντική είναι η αύξηση επιβίωσης, κατά 35%, για ασθενείς με μελάνωμα που υποβάλλονται σε ανοσοθεραπεία, με μείωση της κόπωσης και διατήρηση της φυσικής λειτουργικότητας. Η μέση διάρκεια επιβίωσης στον καρκίνο του παχέος εντέρου έχει αυξηθεί κατά 22% χάρη στον αποτελεσματικό έλεγχο των συμπτωμάτων και στη βελτιωμένη συμμόρφωση στη θεραπεία. Στον καρκίνο του προστάτη, η συνολική επιβίωση είναι κατά 18% μεγαλύτερη, με τους ασθενείς να βιώνουν λειτουργική ανεξαρτησία και μειωμένα επίπεδα άγχους. Η μετεγχειρητική επιβίωση στον καρκίνο του στομάχου έχει αυξηθεί κατά 15%, με διατήρηση υψηλής ποιότητας ζωής και αποτελεσματική διαχείριση του πόνου. Ενώ και στις αιματολογικές κακοήθειες, η θνησιμότητα έχει μειωθεί κατά 20%, με τους ασθενείς να βιώνουν μια καλύτερη ψυχοκοινωνική ποιότητα ζωής και να παρουσιάζουν μεγαλύτερη συμμόρφωση στη χημειοθεραπεία.
Στην BMS μελετάμε και λαμβάνουμε υπ’ όψιν τους αριθμούς, ώστε να τους μετουσιώνουμε σε απτές πράξεις συνεισφοράς στον άνθρωπο. Το 2023 επενδύσαμε $9,3 δισ. στην έρευνα, σε περισσότερες από 40 θεραπευτικές κατηγορίες και 55 νέα μόρια παγκοσμίως. Καρπός της έρευνας, η εκτίμηση για 40 νέες θεραπείες έως το 2030.
Στην Ελλάδα, αντίστοιχα, επενδύουμε στις κλινικές μελέτες αξιολογώντας το ως ένα σημαντικό εργαλείο προς όφελος των ασθενών, της ελληνικής οικονομίας και της αύξησης απασχόλησης σε θέσεις υψηλής επιστημονικής εξειδίκευσης. Σήμερα πραγματοποιούμε 47 μελέτες στην ογκολογία, στην αιματολογία, στην ανοσολογία και στα καρδιαγγειακά νοσήματα, με συμμετοχή 1.050 ασθενών.
Και ποια επιπλέον οφέλη φέρνουν τα παραπάνω στοιχεία για το σύστημα υγείας της χώρας;
Η καινοτομία αποτελεί παρακαταθήκη για ένα σύστημα υγείας, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του σήμερα και να προετοιμάζεται για τις ανάγκες του αύριο. Η καινοτομία μεταφράζεται σε καλύτερα αποτελέσματα υγείας και διαρκή εξοικονόμηση πόρων, όπως από τη μείωση σε κόστη μακροχρόνιας φροντίδας, τη μείωση σε κόστη νοσηλείας και επαν-εισαγωγής στα νοσοκομεία, εξοικονομήσεις από την πραγματοποίηση κλινικών μελετών. Αυτές οι εξοικονομήσεις πόρων προσφέρουν στα συστήματα υγείας μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και αποτελεσματικότητα, θωρακίζοντάς τα από μελλοντικές προκλήσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με την EFPIA, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης στον καρκίνο έχει αυξηθεί 15% στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, εξοικονομώντας €80 δισ. ανά έτος στα συστήματα Υγείας.
Εσείς δεν μένετε μόνο στο κομμάτι της θεραπείας, αλλά στηρίζετε ένθερμα και τη δημιουργία μίας Εθνικής Στρατηγικής για τον Καρκίνο, η οποία αφορά στην ολιστική φροντίδα των ασθενών. Θεωρείτε πως η εξατομικευμένη και ολιστική προσέγγιση όλων των παθήσεων είναι η καινοτόμος οδός που επιβάλλεται να ακολουθήσουμε; Είναι μονόδρομος για το μέλλον;
Είμαστε περήφανοι που συμμετέχουμε σε μία συμμαχία με επιστημονικούς και κοινωνικούς εταίρους για τον σχεδιασμό ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο, το οποίο μεταφράζεται σε απτές θετικές πράξεις για κάθε ελληνική οικογένεια που πλήττεται από τον καρκίνο.
Ως οφείλουμε, η BMS έχει καταθέσει τεκμηριωμένες προτάσεις για τη στήριξη του συστήματος Υγείας με επαρκείς πόρους και στρατηγικές, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί, επιτυχώς, στο εξωτερικό, όπως με τη δέσμευση πόρων από τη διαφορική φορολογία υπέρ της υγείας των ανθρώπων. Στο ίδιο πλαίσιο, είναι πολύ σημαντικό να επιτύχουμε μία συναντίληψη με την Πολιτεία για την πρόσβαση των ασθενών σε δωρεάν εξετάσεις βιοδεικτών, μέσω αξιολόγησης και αποζημίωσης, αντίστοιχη με αυτή των φαρμάκων, ώστε να επιτευχθεί η ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου. Η κλινική τους αξία είναι ανεκτίμητη, με το 30–40% των νέων ογκολογικών θεραπειών να βασίζονται σε βιοδείκτες, καθώς είναι το κλειδί για την εξατομικευμένη θεραπεία και συμβάλλουν σε καλύτερα ποσοστά επιβίωσης, ενώ εξοικονομούν πολύτιμους πόρους για το σύστημα υγείας.
Οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες συγκλίνουν ότι η υγεία θωρακίζεται με την ολιστική προσέγγιση των ασθενών. Η ζωή με μια χρόνια ασθένεια είναι μια πολύπλοκη και δύσκολη συνθήκη, καθώς οι ασθενείς και οι οικείοι τους καλούνται να αντιμετωπίσουν πλήθος σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προκλήσεων – προκλήσεις, όπως η αγωνία για την αύξηση της επιβίωσης, η διαχείριση του πόνου, των σωματικών και συναισθηματικών αλλαγών, η επιβάρυνση των φροντιστών, η πλοήγηση σε πολύπλοκες ιατρικές διαδικασίες που σχετίζονται με τη νοσηλεία και τη λήψη της θεραπείας, το βάρος ενδεχόμενου κοινωνικού στίγματος. Η αποκατάσταση της υγείας των ασθενών σε όλα τα στάδια, η ενσωμάτωση στην κοινωνία, η επιστροφή σε μία φυσιολογική καθημερινότητα απαιτούν χρόνο, μέθοδο και πολύπλευρη υποστήριξη. Με σεβασμό στην αυτονομία και στις επιθυμίες του ασθενούς, μέσω της ολιστικής προσέγγισης, δίνουμε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ευημερούν, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ενός πιο αισιόδοξου μέλλοντος.