Ο καρκίνος του μαστού στο κέντρο των πολιτικών αποφάσεων

Δέσμευση ζωής αναλαμβάνουν οι Ελληνίδες βουλευτές και ευρωβουλευτές, θέτοντας στο επίκεντρο των πολιτικών αποφάσεων τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Η δημιουργία μίας συμμαχίας σε επιστημονικό, θεσμικό και πολιτικό επίπεδο, κάτω από την ομπρέλα του υπουργείου Υγείας, για τη διαχείριση της πιο συχνής μορφής καρκίνου που πλήττει τις γυναίκες, τον καρκίνο του μαστού, είναι πλέον πραγματικότητα στην Ελλάδα.

Η Σύμπραξη των Γυναικών Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας, της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος, της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV) και των Συλλόγων Ασθενών «ΑγκαλιάΖΩ», « Άλμα Ζωής» και «Κ.Ε.Φ.Ι», επισημοποιήθηκε την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, με την υπογραφή του «Οδικού Χάρτη για την Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού». Συντονιστές της Εκδήλωσης ήταν ο κ. Ιωάννης Κυριόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και η κα Κλεοπάτρα Γαβριηλίδου, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής».

Ο Οδικός Χάρτης για την Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού αποτελεί ουσιαστικά μια σειρά προτάσεων πολιτικής υγείας για τη διαχείριση του καρκίνου του μαστού και συντάχθηκε από εμπειρογνώμονες της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας σε συνεργασία με την Εταιρεία Ογκολόγων- Παθολόγων Ελλάδος με βάση τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας της ΕΣΔΥ που πραγματοποίησε μαζί με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», για το ταξίδι των γυναικών από τη στιγμή της διάγνωσης του καρκίνου μέχρι την αποθεραπεία.

Ο Υπουργός Υγείας, κος Ανδρέας Ξανθός, σε μήνυμά του που αναγνώσθηκε στην εκδήλωση, αφού τόνισε τη σημασία τέτοιου είδους πρωτοβουλιών, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «βασικό μέλημα του Υπουργείου Υγείας είναι οι ασθενείς με καρκίνο που εξακολουθούν να δίνουν με αξιοπρέπεια τη μάχη με την αρρώστια, να αισθάνονται ότι η Πολιτεία μπορεί να εγγυηθεί την αξιόπιστη, ποιοτική και αποτελεσματική φροντίδα τους. (…) Χρειάζονται πιο στοχευμένες παρεμβάσεις στον ευαίσθητο τομέα της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης και της αποτελεσματικής, θεραπευτικής παρέμβασης στον καρκίνο. Όπως, άλλωστε, αναδεικνύεται και από έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, οι μεγάλες καθυστερήσεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου εντοπίζονται στο στάδιο από το πρώτο σύμπτωμα ως την πρώτη επίσκεψη στο γιατρό (27%) και από την πρώτη επίσκεψη ως τη διάγνωση (41%) και λιγότερο στα επόμενα στάδια (χειρουργείο 9%, χημειοθεραπεία 8%, ακτινοθεραπεία 11%)».

Ο Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας κ. Ιωάννης Κυριόπουλος σημείωσε ότι «η διαχείριση του καρκίνου μπορεί και πρέπει να είναι πολιτικό θέμα, δεδομένου ότι απαιτεί μία συνολική αντιμετώπιση τόσο σε επιστημονικό όσο και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, προκειμένου να συμβαδίζει η κλινική αποτελεσματικότητα με την οικονομική αποδοτικότητα, με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε αποτελεσματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις».

Η κα Βασιλική Τσιάντου, Εξωτερικός Επιστημονικός συνεργάτης – Τομέας Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της ΕΣΔΥ σημείωσε ότι «υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης του προσυμπτωματικού ελέγχου και χρειάζεται ενημέρωση και εκπαίδευση των γυναικών για να εντοπίζουν εγκαίρως και να αξιολογούν τα συμπτώματα». Η κα. Τσιάντου τόνισε όμως ότι υπάρχει ανάγκη για καθοδήγηση των γυναικών στο σύστημα υγείας από την πρώτη επίσκεψη μέχρι τη διάγνωση αλλά και ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη των γυναικών από τη στιγμή της ανακοίνωσης της διάγνωσης και σε όλο το ταξίδι.

Η κα Κλεοπάτρα Γαβριηλίδου Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», ζήτησε από τις Ελληνίδες βουλευτές και ευρωβουλευτές να βοηθήσουν και να σταθούν στο πλευρό των αρμόδιων φορέων και των συλλόγων καρκινοπαθών, «προκειμένου να φέρουμε όλοι μαζί τις γυναίκες πιο κοντά στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Σε αυτό το δύσκολο ταξίδι υπάρχει τελικά φως στο τούνελ, αλλά μέχρι εκεί θέλουμε ένα χέρι να ακουμπάμε. Σας ζητάμε να μας το δώσετε».

Ο Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV) κ. Θεόδωρος Αγοραστός σημείωσε ότι «απλές παρεμβάσεις στο σύστημα υγείας μπορούν να μειώσουν σημαντικότατα τη συχνότητα του καρκίνου στις γυναίκες και συγκεκριμένα μιας μορφής γυναικολογικού καρκίνου, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος οφείλεται στην δράση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV (HumanPapillomaVirus) και μπορεί να προληφθεί σχεδόν 100%!»

Από την πλευρά τους η κα Μανιώ Κορλέτη, Αντιπρόεδρος του Ομίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου ΑγκαλιάΖΩ και η κα Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών μοιράστηκαν με το κοινό τις προσωπικές ιστορίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα μέλη τους και χαιρέτησαν τη σπουδαία αυτή πρωτοβουλία εκφράζοντας την ελπίδα ότι η συμβολή των γυναικών βουλευτών και ευρωβουλευτών θα δώσει νέα ώθηση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων χιλιάδων καρκινοπαθών.

Ο Οδικός Χάρτης για την Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού

Οι πολιτικές διαχείρισης του καρκίνου του μαστού και οι προτάσεις παρέμβασης που διατυπώνονται στον Χάρτη επικεντρώνονται σε τρεις τομείς:

• Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση

Παρεμβάσεις κινητοποίησης των δομών δημόσιας υγείας, πρωτοβάθμιας φροντίδας και ιδιαίτερα του οικογενειακού γιατρού, θεσμοθέτηση από την πολιτεία εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου σε πληθυσμιακό επίπεδο και βελτίωση της πρόσβασης στο γιατρό πρώτης επαφής.

• Διάγνωση, θεραπευτική αντιμετώπιση και παρακολούθηση

Ανάπτυξη του ρόλου του συντονιστή γιατρού για τον καρκίνο του μαστού, ανάπτυξη ειδικών κέντρων αναφοράς γυναικολογικού καρκίνου, ενίσχυση της ολιστικής και διεπιστημονικής προσέγγισης της νόσου για την ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη της ασθενούς και της οικογένειάς της.

• Έρευνα, αξιολόγηση των υπηρεσιών και χρηματοδότηση της φροντίδας

Συγκρότηση μητρώων ασθενών για τη συλλογή και αξιολόγηση των δεδομένων για τη χάραξη επιστημονικά τεκμηριωμένης πολιτικής για τον καρκίνο του μαστού, αξιολόγηση των διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων ως προς την κλινική αποτελεσματικότητα και την οικονομική αποδοτικότητά τους, εξασφάλιση σταθερής χρηματοδότησης για τη διαχείριση της νόσου.

Το «ταξίδι» των γυναικών με καρκίνο του μαστού

Η έρευνα του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» για τις συνθήκες πρόσβασης των ασθενών με καρκίνο του μαστού στις υπηρεσίες υγείας ήταν αποκαλυπτική. Τα αποτελέσματα παρουσίασαν στην εκδήλωση η κα Ελπίδα Πάβη, Επιμελήτρια – Τομέας Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και η κα Βασιλική Τσιάντου, Εξωτερικός Επιστημονικός συνεργάτης – Τομέας Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας.

Σύμφωνα με την έρευνα:

• Το 49% των γυναικών δεν είχε κάνει ποτέ αυτοεξέταση μαστού και το 35,7% δεν είχε κάνει ποτέ μαστογραφία. Οι γυναίκες με υψηλό εισόδημα και όσες έχουν σταθερό γιατρό για τον έλεγχο του στήθους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν μαστογραφία.
• Το 30,8% ανέφερε εμπόδια στην πρόσβαση σε γιατρό για υπέρηχο και ψηλάφηση στήθους, και το 26,5% εμπόδια στην πρόσβαση σε μαστογραφία με κύριους λόγους «πολύ απασχολημένη», «αμέλεια», «κόστος».
• Μόλις το 30,7% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα εντόπισαν το πρόβλημα κατά τη διάρκεια προληπτικού ελέγχου
• Από την πρώτη επίσκεψη σε γιατρό μέχρι την παραπομπή για διερεύνηση πιθανότητας καρκίνου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 18 ημέρες.
• Οι ασθενείς επισκέπτονται κατά μέσο όρο 1,8 χειρουργούς για να επιλέξουν τον χειρουργό τους.
• Για την χειρουργική επέμβαση οι περισσότερες γυναίκες επέλεξαν ιδιωτική κλινική – νοσοκομείο (57,4%) αλλά και στα υπόλοιπα στάδια της θεραπείας (χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες) ο ιδιωτικός τομέας έχει υψηλά ποσοστά επιλογής.
• Οι σύλλογοι ασθενών έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών, ενώ το κόστος της επαγγελματικής ψυχολογικής υποστήριξης ήταν ο βασικότερος αποτρεπτικός παράγοντας για όσες γυναίκες ένιωσαν την ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη.
• Τις δαπάνες θεραπείας καλύπτουν κατά κύριο λόγο τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και οι ίδιες οι ασθενείς με ιδιωτικές πληρωμές. Το 47,3% των νοικοκυριών δαπανούν άνω του 20% του οικογενειακού εισοδήματος για την διαχείριση του καρκίνου του μαστού. Περίπου 10% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα αναγκάστηκαν είτε να δανειστούν είτε εκποίησαν περιουσιακά στοιχεία.

Η έρευνα του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας πραγματοποιήθηκε με τη χορηγία της Roche Hellas, ενώ η σημερινή εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με τη χορηγία της Roche στο πλαίσιο της εκστρατείας για τον καρκίνο του μαστού και τον γυναικολογικό καρκίνο «for HER».