Μυοκαρδίτιδες, αρρυθμίες και COVID-19: Τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα

Η πανδημία του Covid-19 φαίνεται να υποχωρεί σταδιακά, χάρη στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων προφύλαξης και στην ανάπτυξη της επιθυμητής ανοσοποιητικής υποστήριξης με την ευρεία εφαρμογή των εμβολιασμών, αλλά και φυσικής ανοσίας, λόγω της έκθεσης σε μεταλλαγμένα στελέχη του ιού. Η αυξημένη θνησιμότητα που χαρακτήρισε τις αρχικές φάσεις εξάπλωσης του ιού ανά την υφήλιο οφείλεται στην ανάπτυξη αναπνευστικής -και όχι μόνο- ανεπάρκειας, στο πλαίσιο ενός ταχέως εξελισσόμενου συνδρόμου πολυοργανικής ανεπάρκειας φλεγμονώδους αιτιολογίας.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Γκατζούλης, όσον αφορά την καρδιά, μια σειρά δυσμενών επιπτώσεων παρατηρήθηκαν στα αγγεία, στο μυοκάρδιο και στο ηλεκτρικό σύστημα αυτής, οδηγώντας σε οξύ έμφραγμα, προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια ακόμα και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Ωστόσο, η περίπτωση της μυοκαρδίτιδας σε νοσήσαντες από Covid-19 ασθενείς εμφανίστηκε και ως ξεχωριστή εκδήλωση της νόσησης, ανεξάρτητα από την περίπτωση πολυοργανικής ανεπάρκειας. Η διάγνωση αυτής της απειλητικής για τη ζωή επιπλοκής της Covid-19 στηρίζεται σε μια σειρά κλινικο-εργαστηριακών παραμέτρων με σαφή διαγνωστική ακρίβεια. Όντας μεμονωμένη επιπλοκή νόσησης από Covid-19, η πλειονότητα των περιπτώσεων αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.

Εντούτοις, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις μιας τέτοιας επιπλοκής, δηλαδή της εμφάνισης μυοκαρδίτιδας από την νόσηση Covid-19, απαιτούν περιοδική παρακολούθηση για το ενδεχόμενο ανάπτυξης μιας μορφής καρδιακής ανεπάρκειας που χαρακτηρίζεται διατατική μυοκαρδιοπάθεια. Η πιθανότητα να εμφανιστεί μια αντίστοιχη μορφή μυοκαρδίτιδας σε υγιή άτομα του πληθυσμού που έχουν εμβολιαστεί είναι εξαιρετικά χαμηλή, αλλά όχι ανύπαρκτη. Το αισιόδοξο σε αυτό το ενδεχόμενο είναι ότι, αντίθετα με την κλινική μυοκαρδίτιδα που εμφανίζεται στη νόσηση, η εμφάνιση μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό είναι καλοήθους πρόγνωσης και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, ακόμη και αν χρειαστεί βραχυχρόνια νοσηλεία.

Από ετών υποψιαζόμαστε ότι ένα ικανό ποσοστό των αποκαλούμενων αγνώστου αιτιολογίας ή ιδιοπαθων υπερκοιλιακών ή κοιλιακών αρρυθμίων οφείλεται σε μη αναγνωρισμένα επεισόδια ασυμπτωματικής μυοκαρδίτιδας, λόγω κάποιας ιογενούς ή μικροβιακής λοίμωξης στο παρελθόν.

Είναι γεγονός ότι η εμφάνιση τέτοιων αρρυθμιών στον γενικό πληθυσμό ιδιαίτερα νεαρών συνανθρώπων μας εγείρει ανησυχίες για τη μακροχρόνια πρόγνωση αυτών. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι σήμερα είμαστε στη θέση να εντοπίσουμε εκείνους τους λίγους ασθενείς με τέτοιες αρρυθμίες που διατρέχουν κίνδυνο όταν εφαρμοστεί μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση αυτών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν αναίμακτες εξετάσεις και δεδομένα από το ιστορικό, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το υπέρηχοκαρδιογράφημα, ή ακόμη και τη μαγνητική τομογραφία καρδιάς. Σε ελάχιστες δε περιπτώσεις, καταφεύγοντας σε επεμβατικές εξεταστικές μεθόδους στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο.