Αρχική / Πρόσωπα / Πένυ Ρέτσα: «Σε θέσεις ευθύνης, οι γυναίκες επιδεικνύουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά ηγεσίας»

Πένυ Ρέτσα: «Σε θέσεις ευθύνης, οι γυναίκες επιδεικνύουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά ηγεσίας»

Για την Πένυ Ρέτσα, Market Access & External Relations Director της AbbVie, τα χαρακτηριστικά που μπορούν να οδηγήσουν σε ηγετικούς ρόλους, τόσο στη φαρμακοβιομηχανία, όσο και σε άλλους κλάδους, είναι η εμπειρία, η εξειδίκευση, η προσαρμοστικότητα, η υπομονή, η επιμονή, η θέληση, το πάθος και η ενσυναίσθηση. Μπορούν οι γυναίκες να σταθούν με αξιώσεις σε τέτοιες θέσεις; Είναι εφικτό να συνδυάσουν επαγγελματική και προσωπική επιτυχία, κόντρα στις περιοριστικές πεποιθήσεις της κοινωνίας μας; Για την ίδια, η απάντηση και στα δύο είναι κατηγορηματικά «Ναι».

Συνέντευξη στη Mαρία Λυσάνδρου

_Γυναίκα σε θέση ευθύνης σε πολυεθνική εταιρεία, στην Ελλάδα. Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτό… Ποια η γενικότερη ατμόσφαιρα που επικρατεί διεθνώς, αλλά και ειδικότερα στη χώρα μας;
Παρότι η απόσταση που έχουμε να διανύσουμε παραμένει μεγάλη, τα τελευταία χρόνια έχουν συντελεστεί παγκοσμίως σημαντικές αλλαγές, με ορίζοντα την ουσιαστική επίτευξη της έμφυλης ισότητας. Κι αυτό είναι κάτι που αξίζει να το αναγνωρίσουμε.
Από την εμπειρία μου σε πολυεθνικές εταιρείες τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, μπορώ να πω πως η πλειοψηφία των οργανισμών αυτών πλέον όχι μόνο αναγνωρίζουν, αλλά υποστηρίζουν ενεργά την αναγκαιότητα της γυναικείας ενδυνάμωσης.
Παρόλα αυτά, δεν μπορώ να αγνοήσω τα ευρωπαϊκά δεδομένα που καταδεικνύουν την πραγματικότητα. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, η Ελλάδα, από το 2010 και μετά έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, αλλά δυστυχώς με πολύ βραδείς ρυθμούς. Με βαθμολογία 52,2 στα 100, η χώρα μας κατατάσσεται τελευταία στην Ε.Ε. στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων, και το σκορ της είναι περίπου 15,7 μονάδες χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Αν και από το 2010 και μετά η βαθμολογία έχει αυξηθεί κατά 3,6 μονάδες, έχει μόλις μία ελαφρά άνοδο 1,0 μονάδα από το 2017, και η κατάταξή της, δυστυχώς, δεν έχει αλλάξει από το 2010.
Τι χρειαζόμαστε, λοιπόν; Χρειαζόμαστε αλλαγή. Και η αλλαγή αυτή σημαίνει πολλά. Στη διαδρομή για την προσωπική τους εξέλιξη, οι γυναίκες σε θέσεις ευθύνης αντιμετωπίζουν ακόμα εμπόδια. Ανελαστικές επιχειρησιακές δομές και αναχρονιστικές προσδοκίες έχουν ως αποτέλεσμα το να παραμένει άθικτη η ‘γυάλινη οροφή’ που εγκλωβίζει τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες. Θα προσπαθήσω, ωστόσο, να δω το ποτήρι μισογεμάτο. Με αισιοδοξία διαπιστώνω πως η συζήτηση για το πώς μπορεί να ενισχυθεί η έμφυλη ισότητα αποκτά στην Ελλάδα όλο και μεγαλύτερη δυναμική, χωρίς να περιορίζεται στα όρια του τρόπου λειτουργίας των πολυεθνικών εταιρειών, και γίνεται περισσότερο αναγκαία σε όλους τους εργασιακούς χώρους, ως αποτέλεσμα, εύχομαι και ελπίζω, μιας ευρύτερης κοινωνικής αλλαγής.

_Παρά τη διεθνώς καταγεγραμμένη ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα της ανάληψης ηγετικών θέσεων, τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες δείχνουν να κερδίζουν έδαφος. Πού το αποδίδετε εσείς αυτό το γεγονός;
Σε μία εποχή ανήσυχη, σε μία εποχή επαναπροσδιορισμού σε όλα τα επίπεδα, στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην οικονομία, στις διαπροσωπικές σχέσεις και στη γενικότερη κοινωνική λειτουργία, όπως είναι η σημερινή, είναι πιο ώριμες οι συνθήκες, ώστε με αποφασιστικότητα να αναλάβουμε καίριες πρωτοβουλίες και να προχωρήσουμε σε τομές για την εξάλειψη διαχρονικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων που αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι, αλλά κυρίως οι γυναίκες σε θέματα ισότητας και ίσων ευκαιριών.
Η διαφορετικότητα, η ένταξη χωρίς αποκλεισμούς και οι ίσες ευκαιρίες στο εργασιακό περιβάλλον αποτελούν τη σύγχρονη προσέγγιση όλων των επιχειρήσεων που έχουν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, στην ανάπτυξη, στη βιωσιμότητα και στην καινοτομία.
Πλέον, οι γυναίκες είναι πιο αποφασισμένες από ποτέ να ξεπεράσουν τα στερεοτυπικά εμπόδια που τις εμπόδιζαν να κατακτήσουν τις θέσεις που επιθυμούν, ακόμη κι αν είχαν ήδη τις απαιτούμενες δεξιότητες και ταλέντο για να τις καταλάβουν.
Στις Δυτικές χώρες, ωστόσο, όπως η Ελλάδα, η μεγαλύτερη απειλή προς την επίτευξη του στόχου της ουσιαστικής ισότητας των φύλων είναι ο εφησυχασμός. Οι κατακτήσεις του τελευταίου αιώνα δεν μπορούν να αντισταθμίσουν όσα βήματα οφείλουμε ακόμη να κάνουμε, προς αυτή την κατεύθυνση.

_Πόσο η Παιδεία μας ως κοινωνίας παίζει ρόλο σε αυτή τη “δυσκολία” που μας χαρακτηρίζει να αποδεχτούμε -και να παραδεχτούμε- εύκολα μια γυναίκα σε θέση ευθύνης;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν χρειάζεται να αποδοθεί με λέξεις. Αρκεί να κοιτάξουμε πιο προσεκτικά τριγύρω μας, στο δικό μας περιβάλλον. Στην οικογένεια, στο επαγγελματικό πεδίο, στην κοινωνική μας ζωή. Στη μητέρα, στην κόρη, στην αδερφή μας, στη συνάδελφό μας. Σε κάθε σύγχρονη γυναίκα, που είναι μία φωτεινή ιστορία δύναμης, επιμονής, δημιουργίας, εξέλιξης, ενδυνάμωσης, γνώσης, αγάπης, μέσα σε έναν κόσμο αμφισβήτησης, προκαταλήψεων και διακρίσεων.
Οι μεγάλες αλλαγές δεν μπορούν να έρθουν χωρίς μεγάλες τομές. Και η πρώτη μεγάλη τομή γίνεται μέσα στο σπίτι μας. Εξάλλου, τα παιδιά μας σήμερα θα αποτελέσουν το εργατικό δυναμικό της χώρας τού αύριο και, για να αλλάξουμε το μέλλον, δεν μπορούμε παρά να εργαστούμε στο παρόν.
Ως εργαζόμενη μητέρα, νιώθω έντονα ότι θα πρέπει να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές πιο συμπεριληπτικές επαγγελματικές και κοινωνικές δομές, όπου θα μπορούν όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως όχι μόνο φύλου, αλλά και εθνικότητας, σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, να απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες εξέλιξης και αναγνώρισης. Οραματίζομαι ομάδες εργασίας και κοινωνίες που όχι απλά δεν θα χαρακτηρίζονται από έμφυλες ανισότητες, αλλά θα διέπονται από ποικιλομορφία. Ήρθε η ώρα να αφήσουμε τις περιοριστικές πεποιθήσεις του παρελθόντος και να κάνουμε ένα άλμα προς τα εμπρός.

_Ποια κοινωνικά στερεότυπα που αφορούν τις γυναίκες είναι απαραίτητο να καταρριφθούν, προκειμένου τα πράγματα να αρχίσουν να αλλάζουν γρηγορότερα;
Κάποτε, κάποιοι πίστευαν πως το να εκφράζει κάποιος ή κάποια τα συναισθήματά τους στη δουλειά, δείχνει αδυναμία. Μία αδυναμία που αποδίδεται στις γυναίκες. Αυτό που βλέπω, όμως, εγώ είναι πως τα συναισθήματα, όπως το πάθος, η κατανόηση, η ενσυναίσθηση είναι προσόντα, και όχι χαρακτηριστικά που πρέπει να αποκρυφθούν ή να αγνοηθούν.
Θεωρία και πράξη συνηγορούν, άλλωστε, στο εξής: σε θέσεις ευθύνης και σε υψηλές θέσεις στην ιεραρχία, οι γυναίκες καταφέρνουν να επιδεικνύουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά ηγεσίας, όπως η τήρηση ξεκάθαρων δομών συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ της ομάδας, οι επιδέξιοι χειρισμοί και η ανθεκτικότητα υπό πίεση, η αξιοποίηση της συναισθηματικής νοημοσύνης στη διαχείριση θεμάτων που αφορούν στον άνθρωπο, αλλά και η ενδυνάμωση των ανθρώπινων σχέσεων που ενώνουν την ομάδα, ώστε να πορεύεται με ομοιογένεια και ομοψυχία προς το κοινό όραμα και τον στόχο.

_Ποια θεωρείτε εσείς ότι είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διαθέτει κανείς -είτε άνδρας, είτε γυναίκα-, ώστε να είναι αποτελεσματικός σε μια ηγετική θέση σε μεγάλη φαρμακοβιομηχανία; Και αναφέρομαι συγκεκριμένα στον φαρμακευτικό κλάδο, καθώς είναι ιδιαίτερα απαιτητικός…
Για μένα τα χαρακτηριστικά που σε οδηγούν σε ηγετικούς ρόλους, τόσο στη φαρμακοβιομηχανία όσο και σε άλλους κλάδους, είναι σίγουρα η εμπειρία, η εξειδίκευση, η προσαρμοστικότητα, η υπομονή, η επιμονή, η θέληση, το πάθος και η ενσυναίσθηση.
Χαρακτηριστικά που φάνηκε, με τον πλέον εμφατικό τρόπο, να τα διαθέτουν και να τα αξιοποιούν γυναίκες σε ηγετικές θέσεις εν μέσω της πανδημίας. Ειδικότερα, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, κληθήκαμε να επαναπροσδιορίσουμε και να επαναπροσδιοριστούμε, να επιδείξουμε δύναμη, ευελιξία, εφευρετικότητα.
Είδαμε γυναίκες σε θέσεις υψηλής ευθύνης να λαμβάνουν τα εύσημα για τον τρόπο που έχουν χειριστεί την πανδημία, και τη δημοτικότητά τους να εκτοξεύεται. Ας πάρουμε ως παράδειγμα την πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Αρντέρν, που κατάφερε να διαχειριστεί υποδειγματικά την πανδημική κρίση και δεν δίστασε να λάβει πρωτοβουλίες που αποδεικνύουν στην πράξη τις έννοιες της ενσυναίσθησης και της συμπόνιας. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η ίδια και τα μέλη της κυβέρνησής της προέβησαν σε 20% εθελούσια μείωση των μισθών τους, ως ένδειξη συμπαράστασης προς τους πολίτες που βιώνουν οικονομικές δυσκολίες λόγω της πανδημίας.
Επιπρόσθετα, η Τζασίντα Αρντέρν καταρρίπτει πολλά κοινωνικά στερεότυπα και ανοίγει νέους ορίζοντες στη γυναικεία ηγεσία. Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι η Τζασίντα ήταν η νεαρότερη ηγέτιδα χώρας παγκοσμίως. Ήταν μόλις 37 ετών όταν ανέλαβε πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας. Επίσης, ήταν η δεύτερη πρωθυπουργός στην παγκόσμια πολιτική ιστορία που, κατά τη διάρκεια της θητείας της, απέκτησε παιδί. Έκανε χρήση της θεσμοθετημένης αδείας μητρότητας για 6 εβδομάδες, και όλοι και όλες θυμόμαστε τη φωτογραφία της αγκαλιά με την κόρη της στην πολύωρη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που την είχε μαζί της για τη θηλάζει, δίνοντας ένα ισχυρό μήνυμα ότι δεν θα πρέπει να απαρνηθούμε τις μητρικές μας συνήθειες και τα γυναικεία μας χαρακτηριστικά για να μπορέσουμε να εξελιχθούμε επαγγελματικά.

_Ας πάμε ειδικότερα στην AbbVie, η οποία με τις επιλογές της έχει αποδείξει ότι εμπιστεύεται τις γυναίκες σε θέσεις ευθύνης. Ποια είναι η φιλοσοφία της εταιρείας στον τομέα αυτό;
Για την AbbVie, η αξιοκρατία, ο σεβασμός και η ισότητα βρίσκονται στο κύτταρό της. Προλαμβάνουμε όποια ασυνείδητη προκατάληψη, ώστε όλοι να νιώθουν την ελευθερία να εκφράζονται, ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, εθνικότητας ή θέσης στην ιεραρχία.
Οι γυναίκες στην AbbVie αποτελούν κινητήριο δύναμη. Η παρουσία γυναικών σε θέσεις με ηγετικό ρόλο αποτελεί στρατηγικό στόχο, και εργαζόμαστε μεθοδικά ώστε να υπάρχει πλήρης ισορροπία στις θέσεις της Διοίκησης μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Για να γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένη, στη διοικητική ομάδα της εταιρείας το 50% είναι γυναίκες. Είμαστε γυναίκες και αποτελούμε πόλο ενδυνάμωσης, και δίνουμε κίνητρα ώστε οι υπόλοιπες γυναίκες να διαμορφώσουν το επαγγελματικό τους μέλλον όπως το επιθυμούν.
Κι εδώ θέλω να θίξω ένα ακόμα ζήτημα. Γνωρίζουμε πως οι διαφορές στα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένουν μεγάλες, ιδίως σε ορισμένες ομάδες. Σε ζευγάρια με παιδιά, για παράδειγμα, η διαφορά του ποσοστού απασχόλησης μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι εξαπλάσια, σε σύγκριση με τα ζευγάρια χωρίς παιδιά. Είναι κάτι για το οποίο η AbbVie έχει μεριμνήσει. Μέσα από ένα ευρύ πρόγραμμα παροχών, υποστηρίζει τις εργαζόμενες μητέρες, προσφέροντας ένα περιβάλλον ηρεμίας, ασφάλειας, εξέλιξης και αλληλοσεβασμού.

_Και ποιοι οι βασικοί στόχοι της εταιρείας σχετικά με τη διαχείριση, την επιμόρφωση, αλλά και την αναβάθμιση των στελεχών της – και των δύο φύλων;
Στην AbbVie, η διά βίου μάθηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φιλοσοφία μας και αποτελεί μια μακροχρόνια και αέναη διαδικασία για κάθε άνθρωπο, με στόχο τον εμπλουτισμό των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των εφοδίων σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Βάσει της στρατηγικής μας προτεραιότητας, διατηρούμε υψηλά πρότυπα στο εργασιακό μας περιβάλλον και διασφαλίζουμε ότι κάθε εργαζόμενος/η θα έχει πρόσβαση στα ίδια εργαλεία ανάπτυξης, τις ίδιες ευκαιρίες και τα ίδια κίνητρα. Ενθαρρύνουμε όλους τους εργαζομένους να συμμετέχουν σε προγράμματα επιμόρφωσης, που είναι το εφαλτήριο για την περαιτέρω προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη, και ανοίγουν νέους ορίζοντες και προοπτικές σταδιοδρομίας.

_Τα τελευταία χρόνια, οι όροι “diversity” (ποικιλομορφία) και “inclusion” (ενσωμάτωση) φαίνεται να αποκτούν μια ιδιαίτερη σημασία γενικότερα στην κοινωνία, αλλά και ειδικότερα στον εργασιακό τομέα. Πώς βλέπετε να τα πάμε ως χώρα σ’ αυτόν τον τομέα, σε σύγκριση με άλλες χώρες του εξωτερικού;
Η χώρα μας σε αυτό τον τομέα έχει κάνει τεράστια βήματα, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κάνει πιο έγκαιρα και πιο άμεσα βήματα προς ένα πιο συμπεριληπτικό μέλλον, η Ελλάδα διαχρονικά χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Σκεφτείτε μόνο πως, μόλις τα τελευταία πέντε χρόνια, υιοθετούνται πολιτικές και πρωτοβουλίες αναφορικά με το σεβασμό στη διαφορετικότητα και στους ανθρώπους σε εταιρείες. Ιδιαίτερα, βέβαια, βοήθησε και η παρούσα πανδημία, η οποία κατέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη σημαντικότητα της καινοτομίας.
Και εδώ θέλω να θέσω εγώ ένα ερώτημα. Μπορεί να υπάρξει καινοτομία χωρίς την παρουσία της ποικιλομορφίας και της διαφορετικότητας σε έναν οργανισμό; Μπορεί να υπάρξει καινοτομία σε ένα περιβάλλον που συντηρεί αποκλεισμούς; Σαφέστατα όχι.
Για να μετρήσουμε, όμως, την επιτυχία ή την αποτυχία αναφορικά με την προώθηση και την εγκαθίδρυση του Diversity & Inclusion στο εργασιακό περιβάλλον, είναι απαραίτητο να έχουμε πολύ συγκεκριμένες μετρήσεις και προκαθορισμένους στόχους. Και, ξέρετε, ειδικά το θέμα του καθορισμού στόχων για το Diversity & Inclusion είναι πιο σημαντικό από ποτέ. Και ακόμα πιο σημαντικό δεν είναι να δούμε απλώς πού βρισκόμαστε στον χάρτη της ισότητας, της διαφορετικότητας και της δικαιοσύνης. Είναι ζωτικής σημασίας να βρούμε καινοτόμους τρόπους για να διατηρήσουμε τα κεκτημένα, αλλά και να δημιουργήσουμε συνθήκες, ώστε να μπορούμε να μην αποκλείουμε ανθρώπους και, κατ’ επέκταση, όλα αυτά που έχουν να προσφέρουν στο κοινό μας μέλλον, επειδή έχουν διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, διαφορετική ηλικία, άλλο φύλο, άλλο σωματικό βάρος κ.λπ.

_Ποια η στάση της AbbVie απέναντι στη νέα αυτή πραγματικότητα που αρχίζει σιγά-σιγά να διαμορφώνεται;
Στην AbbVie πιστεύουμε στη δύναμη της ισότητας, της διαφορετικότητας και της συμπεριληπτικότητας.
H διαφορετικότητα, ξέρετε, καλλιεργεί την ενδυνάμωση, τον σεβασμό και την εκτίμηση. Αφορά τα στοιχεία εκείνα που μας κάνουν διαφορετικούς και μας ωθούν να προχωρούμε μπροστά. Παρόλο που η υιοθέτησή της οφείλει να διέπεται από σοβαρότητα, συχνά η διαφορετικότητα προσεγγίζεται εσφαλμένα απλά ως μία τακτική για την υποχρεωτική εκπλήρωση στρατηγικών στόχων.
Στην AbbVie, όμως, δεν ισχύει αυτό. Και για αυτό είμαι τόσο περήφανη που ανήκω σε αυτή την εταιρεία. Στο πλαίσιο της κουλτούρας μας, η διαφορετικότητα και η απουσία αποκλεισμών και διακρίσεων υπερβαίνει όποιον προσδιορισμό φύλου, εθνικότητας, ηλικίας, σεξουαλικής προτίμησης, αναπηρίας ή ψυχικής υγείας. Δεν πρόκειται για μια νέα τάση που χρησιμοποιούμε ως νουθεσία ή για να ανταποκριθούμε σε μία υποχρέωση. Πρόκειται για μία αδιάλειπτη προσπάθεια που καταβάλλουμε για να καταπολεμούμε την ασυνείδητη προκατάληψη.
Πρόκειται για νοοτροπία, για μία από τις πέντε βασικές Αρχές μας, ένα στοιχείο του πυρήνα της εταιρείας μας, ένα κομμάτι του αληθινού χαρακτήρα μας και έναν στόχο για τον οποίο εργαζόμαστε καθημερινά. Γνωρίζουμε ότι η καλύτερη δυνατή εκδοχή μας επιτυγχάνεται όταν ακούγονται όλες οι απόψεις και όταν ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να προσφέρει τον καλύτερό του εαυτό.

Check Also

Δρ. Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος: «Οι θεραπευτικές εξελίξεις στο πολλαπλούν μυέλωμα είναι διαρκείς»

Το πολλαπλούν μυέλωμα αποτελεί μία αιματολογική κακοήθεια, η πρόγνωση της οποίας βαίνει συνεχώς βελτιούμενη, χάρη …