Αρχική / Πρόσωπα / Συνεντεύξεις / Δρ. Σπύρος Σαπουνάς: «Περίπου ένας στους δέκα Έλληνες πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2»

Δρ. Σπύρος Σαπουνάς: «Περίπου ένας στους δέκα Έλληνες πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2»

Οι αριθμοί σχετικά με τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 στη χώρα μας είναι αμείλικτοι, με τους καταγεγραμμένους ασθενείς να ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, αλλά και τις εκτιμήσεις για τους αδιάγνωστους ασθενείς να θεωρούνται ιδιαίτερα δυσοίωνες. Ο Δρ. Σπύρος Σαπουνάς, ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος, αντιπρόεδρος ΕΟΔΥ, αρμόδιος για τα Μη Μεταδοτικά Νοσήματα, σκιαγραφεί την εικόνα της νόσου στην Ελλάδα, τονίζει την κρίσιμη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου και της υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής, εκφράζοντας παράλληλα την αισιοδοξία του για την εμφάνιση νέων φαρμάκων που υπόσχονται άμεσα και ορατά οφέλη για τους διαβητικούς ασθενείς. 

Συνέντευξη στη Μαρία Λυσάνδρου

_Περίπου 380 εκατ. άνθρωποι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 παγκοσμίως. Τι δείχνουν οι αριθμοί για την Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, έχουμε ξεπεράσει σε καταγραφές το ένα εκατομμύριο ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2), χωρίς να προσμετρώνται λοιπές μορφές διαβήτη, όπως ο κληρονομικός, ο νεογνικός, τύπου 1 κ.λπ.. Με άλλα λόγια, περίπου ένας στους δέκα Έλληνες πάσχει από τη νόσο αυτή.

_Η μεγάλη συχνότητα σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 τον καθιστά και μία από τις νόσους για τις οποίες γνωρίζουμε περισσότερες πληροφορίες. Ωστόσο, συμβαίνουν τα εξής παράδοξα: αφ’ ενός, τα άτομα που νοσούν αυξάνονται κάθε χρόνο με ταχείς ρυθμούς και, αφ’ ετέρου, μεγάλο ποσοστό των πασχόντων δεν γνωρίζουν την κατάστασή τους. Πού αποδίδετε εσείς αυτό το φαινόμενο;
Είναι πολυπαραγοντικό το ζήτημα αυτό, κατά τη γνώμη μου. Παράγοντες, οι οποίοι συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο, είναι η κακή διατροφή σε συνδυασμό με την παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης, καθώς και επιγενετικές-περιβαλλοντικές παράμετροι.
Στην Ελλάδα κατέχουμε πολλές ατυχείς «πρωτιές». Αφ’ ενός, ο ελληνικός πληθυσμός θεωρείται αγύμναστος, καθόσον μελέτη ευρωπαϊκού φόρουμ του 2019 αναδεικνύει πως το 68% του ελληνικού πληθυσμού δεν γυμνάζεται ποτέ. Το ποσοστό αυτό άλλαξε μετά την πανδημία του νέου κορονοϊού, με ολοένα και περισσότερους ασκούμενους στη χώρα. Αφ’ ετέρου, ξεχωρίζει η κακή επίδοση της χώρας μας στην παχυσαρκία, με 6 στους 10 Έλληνες να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Σε σχέση με το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, θεωρώ πως τα κενά στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας ευθύνονται για τον μεγάλο αριθμό αδιάγνωστων διαβητικών ασθενών. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι εξαιρετικά σημαντικός, όταν μιλάμε για ασθένειες όπως είναι ο διαβήτης και η παχυσαρκία, γεγονός που φαίνεται θα θεραπεύσει ο θεσμός του προσωπικού ιατρού, που μόλις τέθηκε σε εφαρμογή.

_Ποιες συννοσηρότητες «φέρνει» συνήθως μαζί του ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2;
Δυστυχώς, το 75% των ασθενών με ΣΔ2 εμφανίζουν τουλάχιστον μία ακόμη συννοσηρότητα κατά τη διάγνωση τους. Η λίστα αυτών είναι μεγάλη, αφού ο ΣΔ2 είναι μία συστηματική νόσος, η οποία επηρεάζει σχεδόν όλα τα όργανα, με συχνότερες συννοσηρότητες την υπέρταση, την υπερλιπιδαιμία, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, την παχυσαρκία κ.ο.κ.
Επιπλέον, λόγω της προσβολής των αγγείων που προκαλεί ο ΣΔ2, πολύ συχνά εμφανίζονται ασθενείς με βλάβες στους οφθαλμούς ή διαταραχές στύσης, οι οποίοι δεν γνώριζαν το πρόβλημά τους. Τα τελευταία χρόνια, δε, πολύ υψηλή συσχέτιση έχει παρατηρηθεί σε κάποιες μορφές καρκίνου με τον ΣΔ2.

_Η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη θεωρήθηκε, από τις αρχές κιόλας της πανδημίας το 2020, ως ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για βαριά νόσηση με COVID-19, νοσηλεία ή και θάνατο. Ποια χαρακτηριστικά της νόσου είναι εκείνα που καθιστούν τους πάσχοντες τόσο εμφατικά «ευάλωτη ομάδα»;
Όπως αναφέραμε, οι ασθενείς με ΣΔ2 πολύ συχνά πάσχουν από λοιπές συννοσηρότητες και εμφανίζουν επιπλοκές της νόσου, όπως η νεφρική ανεπάρκεια κ.λπ.. Αυτό, αυτομάτως, τους καθιστά ευάλωτους σε κάθε ιογενή λοίμωξη, όπως η νόσος COVID-19.
Σύμφωνα με το αμερικανικό CDC, ασθενείς οι οποίοι έπασχαν από ΣΔ2 είχαν περίπου 6 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευτούν και 12 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν, σε σχέση με τους μη διαβητικούς. Ο λόγος βρίσκεται σε ανοσολογικό επίπεδο και αφορά στην ανοσολογική απάντηση του οργανισμού, η οποία είναι μειωμένη σε ασθενείς με ΣΔ2.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι η COVID-19, πολύ συχνά, αποτελεί εκλυτικό παράγοντα εμφάνισης διαβήτου και υπάρχει ισχυρή συσχέτιση στη βιβλιογραφία.


Στην Ελλάδα κατέχουµε πολλές ατυχείς «πρωτιές». Αφ’ ενός, ο ελληνικός πληθυσµός θεωρείται αγύµναστος, αφ’ ετέρου ξεχωρίζει η κακή επίδοσή µας στην παχυσαρκία.


_Τώρα που, πλέον, όλοι έχουμε κάπως εξοικειωθεί με την ιδέα της συνύπαρξης με την COVID-19, πώς μπορούν οι διαβητικοί ασθενείς να διαμορφώσουν την καθημερινότητά τους, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες να νοσήσουν από κορονοϊό;
Πρωτίστως, οφείλουν να προστατευθούν από τη μόλυνση ακολουθώντας τις οδηγίες των φορέων Δημόσιας Υγείας με σωστή εφαρμογή μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας, καλό αερισμό κλειστών χώρων και την αποφυγή συγχρωτισμού. Ο συχνός και τακτικός έλεγχος με τεστ ανίχνευσης αντιγόνου (rapid test) είναι επίσης πολύ σημαντικός για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου.
Παράλληλα, γνωρίζουμε πως ασθενείς με καλή γλυκαιμική ρύθμιση έχουν μικρότερες πιθανότητες σοβαρής νόσου και επιπλοκών, σε σχέση με τους αρρύθμιστούς διαβητικούς ασθενείς. Τουτέστιν, καθίσταται επιτακτικό να ρυθμίσουμε καλά τον διαβήτη και τις συννοσηρότητες αυτού.
Επίσης, κάθε διαβητικός ασθενής οφείλει να επικοινωνεί άμεσα με τον θεράποντα ιατρό για έγκαιρη έναρξη αντιικής αγωγής, σε περίπτωση μόλυνσης από κορονοϊό. Πολύ σημαντικό είναι να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός με τη δεύτερη αναμνηστική δόση του εμβολίου κατά της COVID-19, άσχετα με το αν έχουν μολυνθεί από κορονοϊό οι ασθενείς.
Άρα, αυτά τα οποία πρέπει να μας μείνουν: αποφεύγουμε τη μόλυνση, φροντίζουμε για την καλή ρύθμιση ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος σοβαρής νόσου, και εμβολιαζόμαστε με όλες τις αναμνηστικές δόσεις της κατηγορίας στην οποία ανήκουμε.

_Ένας διαβητικός ασθενής, επίσης, παρουσιάζει 2 έως 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσει κάποια καρδιαγγειακή νόσο, συγκριτικά με ένα άτομο που δεν πάσχει από διαβήτη. Ποιες οι καρδιαγγειακές επιπλοκές που είναι πιθανότερο να παρουσιάσει;
Ο ΣΔ2 σχετίζεται με μακροχρόνια αγγειακή προσβολή που αφορά τα μικρά (μικροαγγειοπάθεια) και τα μεγάλα αγγεία (μακροαγγειοπάθεια). Συχνότερα προσβάλλονται τα μικρά αγγεία, όπως είναι τα αγγεία στους οφθαλμούς, στα νεύρα και στους νεφρούς. Ωστόσο, πολύ συχνή είναι η προσβολή και μεγάλων αγγείων, όπως της καρδιάς. Συνεπεία αυτού εμφανίζεται συχνά στους διαβητικούς ως επιπλοκή η στεφανιαία νόσος, η οποία ουσιαστικά επιδρά στην καρδιακή λειτουργία.

_Φυσικά, η νόσος που συνδέεται πιο ξεκάθαρα με την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη 2 είναι η παχυσαρκία, με τα παχύσαρκα άτομα να έχουν 7 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο. Πώς εξηγείται ακριβώς η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και διαβήτη;
Ο ΣΔ2 είναι μία μεταβολική πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή μεταβολισμού της γλυκόζης, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών του σακχάρου αίματος, είτε ως αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής γλυκόζης, είτε λόγω αύξησης της αντίστασης των κυττάρων στη δράση της ινσουλίνης. Η παχυσαρκία, ουσιαστικά, συμβάλλει στο δεύτερο σκέλος, δηλαδή στην αντίσταση στην δράση της ινσουλίνης και, κατά συνέπεια, στην ανάπτυξη υπεργλυκαιμίας.

_Τα καλά νέα είναι ότι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι αποτρέψιμος. Τι μπορεί να κάνει ένα άτομο από πλευράς πρόληψης, ιδιαίτερα αν έχει και οικογενειακό ιστορικό διαβήτη;
Η καλύτερη μέθοδος πρόληψης είναι η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση, δηλαδή η αλλαγή του τρόπου ζωής, με στόχο τη βελτίωση της υγείας. Αυτό περιλαμβάνει συχνή σωματική άσκηση και προσαρμοσμένη διατροφή από ειδικό, στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Έπειτα, ο συχνός προσυμπτωματικός έλεγχος θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου και τροποποίηση του τρόπου ζωής ή/και προσθήκη φαρμακευτικής αγωγής.

_Και τι γίνεται σε επίπεδο θεραπευτικών επιλογών; Ποιες οι τελευταίες εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα;
Τα νέα σε αυτόν τον τομέα είναι πολύ καλά και προστίθενται διαρκώς ολοένα και περισσότερα νέα φάρμακα. Υπάρχουν πλέον φάρμακα τα οποία, εκτός της γλυκαιμικής ρύθμισης, επιτυγχάνουν και σημαντική απώλεια βάρους, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας του ΣΔ2. Το σημαντικό είναι να χορηγούνται κατόπιν κλινικών ενδείξεων και με ιατρική παρακολούθηση.

_Τι άλλο να περιμένουμε στο άμεσο μέλλον, που θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών;
Τα βήματα στην ιατρική τεχνολογία είναι τεράστια και τα οφέλη άμεσα ορατά. Στην ίδια κατεύθυνση πιστεύω πως θα κινηθεί η βιομηχανία του φαρμάκου, προκειμένου να προωθηθούν φάρμακα με πολλαπλά οφέλη, όπως η προστασία από τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, εκτός του γλυκαιμικού ελέγχου.

Check Also

Γιώργος Καπετανάκης: «Η ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου είναι πλέον κάτι παραπάνω από αναγκαιότητα»

Η καλή ψυχική υγεία αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως βασική προϋπόθεση για τη θετική έκβαση …