Αρχική / Τελευταίες Εξελίξεις / Επιστήμη / Χειρουργική αντιμετώπιση διαβήτη: Ελπίδα ουσιαστικής βελτίωσης για χιλιάδες ασθενείς

Χειρουργική αντιμετώπιση διαβήτη: Ελπίδα ουσιαστικής βελτίωσης για χιλιάδες ασθενείς

Ο αριθμός των ενηλίκων που πάσχουν διεθνώς από Σακχαρώδη Διαβήτη τετραπλασιάστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το 90% από αυτούς έχουν νόσο τύπου 2, ενώ καταγράφεται ότι 1,6 εκατομμύρια θάνατοι το 2015 σχετίζονταν άμεσα με τον διαβήτη. Σε πολλές περιπτώσεις, αφού έχουν εξαντληθεί όλα τα συντηρητικά μέσα αντιμετώπισης παχυσαρκίας και διαβήτη, η χειρουργική παρέμβαση δείχνει ότι μπορεί να δώσει λύσεις.

του Δρ. Χαρίλαου Κ. Παππή

Στην Ελλάδα, ο αριθμός των διαβητικών τετραπλασιάστηκε τα τελευταία 30 χρόνια. Χαρακτηριστικά, 8%-9% του πληθυσμού (800-900 χιλιάδες) έχουν σήμερα διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υπάρχει ένα ποσοστό 3%-4% που δεν γνωρίζει καν ότι πάσχει από τη νόσο.
Οι μικρότερες ηλικίες παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου, με τον κίνδυνο που έχουν άνθρωποι κατά 15 χρόνια μεγαλύτεροί τους. Ο διαβήτης, δηλαδή, γερνάει πρόωρα την καρδιά και τα αγγεία. Επιπλέον, λιγότεροι από το 30% των πασχόντων ρυθμίζουν ικανοποιητικά το σάκχαρό τους με δίαιτα, άσκηση ή φάρμακα.

Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, αρκετοί γιατροί είχαν αναφέρει τη βελτίωση του διαβήτη μετά από επεμβάσεις στο στομάχι. Αποκορύφωμα η δεκαετία του 1990, με τη δημοσίευση του Walter Pories, καθηγητή στο East Carolina University, με τίτλο Who Would Have Thought It? An Operation Proves to Be the Most Effective Therapy for Adult-Onset Diabetes Mellitus.
Παρόλα αυτά, η δυσπιστία σχετικά με τη χειρουργική αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη εξακολουθούσε να υπάρχει. Αφ’ ενός, ερχόταν σε αντίθεση με τη λογική σκέψη ότι η έλλειψη ινσουλίνης θα μπορούσε να διορθωθεί μόνο με φάρμακα ή χορήγηση ινσουλίνης, αφ’ ετέρου η γνώση ότι η παχυσαρκία συνδέεται άμεσα με τον διαβήτη οδηγούσε στη σκέψη ότι η απώλεια βάρους ήταν αυτή που διορθώνει το πρόβλημα.
Η ανάγκη να δοθεί μια ενδελεχής απάντηση στην αιτία των εντυπωσιακών αυτών παρατηρήσεων ήταν επιβεβλημένη. Έτσι, εν μέσω πολλών αντιδράσεων, ο Francesco Rubino, καθηγητής στο Weill Cornell Medical College της Νέας Υόρκης, ξεκίνησε πειράματα στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Έτσι, η επέμβαση παράκαμψης του στομάχου (gastric by-pass) αποδείχθηκε ότι βελτίωνε δραματικά τον μεταβολισμό του σακχάρου, χωρίς καμία μεταβολή στην πρόσληψη τροφής ή στο βάρος των πειραματοζώων.
Η Λαπαροσκοπική Χειρουργική Θεραπεία, με την αλλαγή που επιφέρει στην ανατομία του ανώτερου πεπτικού, επηρεάζει ευθέως τον μεταβολισμό της γλυκόζης. Μετά το χειρουργείο, αλλάζουν δραματικά τα σήματα που στέλνει το πεπτικό στον εγκέφαλο, με συνέπεια να προκαλείται ανορεξία, σχετική αποστροφή στα γλυκά και απόλυτη ικανοποίηση με πολύ μικρές ποσότητες γλυκαντικών ουσιών. Παράλληλα, είναι εντυπωσιακή η στροφή των χειρουργηθέντων ασθενών σε υγιεινότερες διατροφικές επιλογές – κάτι που τους προκύπτει αβίαστα, και όχι μετά από πίεση από γιατρούς ή διαιτολόγους.
Σειρά μελετών από μεγάλα Κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής δείχνουν ότι 80-89% των ασθενών που υποβλήθηκαν σε επέμβαση είτε απαλλάχτηκαν από τη νόσο, είτε χρειάζονται μικρή ποσότητα αντιδιαβητικών φαρμάκων. Παράλληλα, χαρακτηριστική είναι η μείωση των συνοδών προβλημάτων του διαβήτη, όπως τα καρδιαγγειακά, τα εγκεφαλικά και ο κίνδυνος θανάτου, όπως αναφέρει η μελέτη Swedish Obese Subjects που παρακολούθησε ασθενείς μέχρι και 20 χρόνια μετά την επέμβαση.
Από το 2016, οι Διεθνείς Οδηγίες που δημοσιεύθηκαν στο Diabetes Care, το επίσημο ιατρικό περιοδικό της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (American Diabetes Association), και υιοθετήθηκαν από περισσότερες από 60 επιστημονικές εταιρείες στον κόσμο (συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας), σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην Αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2. Μετά από αυτό, η χειρουργική προτείνεται ως ένα πολύ ισχυρό όπλο στη μάχη κατά του διαβήτη, κατ’ αρχάς για τους παχύσαρκους με Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index – ΒΜΙ)* πάνω από 40 kg/m2, για τους παχύσαρκους με BMI μεταξύ 35 και 40kg/m2 εφόσον δεν ρυθμίζονται επαρκώς, αλλά και για τους ασθενείς με BMI κάτω από 35, αν το σάκχαρό τους δεν ελέγχεται.
* Ο Δείκτης Μάζας Σώματος [ΒΜΙ] προκύπτει από το πηλίκο του βάρους σε κιλά προς το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα [00kg/0,0m2=XX)

Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ασφάλεια αυτών των χειρουργείων σήμερα είναι ανάλογη καθημερινών επεμβάσεων, όπως η χολοκυστεκτομή, ή άλλων που γίνονται λαπαροσκοπικά και θεωρούνται χαμηλού κινδύνου (θνητότητα <0,2%). Οι δε οικονομικές αναλύσεις δείχνουν ότι το κόστος τους ισοσκελίζεται μέσα στα πρώτα 2-3 χρόνια με το μειωμένο κόστος διαχείρισης του διαβήτη.
Σήμερα, πολλοί παχύσαρκοι ασθενείς με διαβήτη ζουν απογοητευμένοι, έχοντας δοκιμάσει όλες τις διαθέσιμες θεραπείες, χωρίς αποτέλεσμα. Η δυνατότητα της χειρουργικής παρέμβασης έρχεται να δώσει ελπίδα βελτίωσης και ίασης σε χιλιάδες ασθενείς. Ωστόσο, για να διακρίνουμε ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο από μια επέμβαση, είναι απαραίτητο να έχουν εξαντληθεί πρώτα όλα τα συντηρητικά μέσα αντιμετώπισης της παχυσαρκίας και του διαβήτη.
Από την άλλη, το να παραμένει κάποιος παχύσαρκος και διαβητικός πολλαπλασιάζει συνεχώς τις επιπτώσεις κυριολεκτικά σε όλα τα όργανα του οργανισμού και μειώνει τις πιθανότητες οριστικής λύσης του προβλήματός του. Με άλλα λόγια, όσο πιο παραμελημένη είναι μια περίπτωση, τόσο πιο πολύ “αδυνατίζει” η δυνατότητα της επιστήμης να βοηθήσει ριζικά και καθοριστικά.

Η εντυπωσιακή αλλαγή στη ζωή όσων υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση αντιμετώπισης της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη καταγράφεται καθημερινά. Δηλώσεις, όπως «ξαναγεννήθηκα» ή «επιτέλους χαίρομαι τον εαυτό μου και την οικογένειά μου», ηχούν στα αυτιά μας συνεχώς, δίνοντάς μας δύναμη να επιδιώκουμε καλύτερες και ασφαλέστερες θεραπείες.
Το χαρακτηριστικό της ριζικότητας που έχει η χειρουργική αντιμετώπιση μιας νόσου μπορεί πια να χρησιμοποιηθεί και στην αντιμετώπιση της Παχυσαρκίας και του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2.
Μια νέα εποχή ανατέλλει για τους διαβητικούς σε όλο τον κόσμο. Η επικρατούσα αντίληψη ότι ο διαβήτης είναι μια χρόνια, ανίατη και δυνητικά θανατηφόρος νόσος, καταρρίπτεται. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει και ο πρωτοπόρος καθηγητής Francesco Rubino, «Για οποιαδήποτε χειρουργική πάθηση, η ένδειξη επέμβασης καθορίζεται από τα οφέλη έναντι των κινδύνων. Γιατί να μη συμβαίνει το ίδιο και με τον Σακχαρώδη Διαβήτη;».

Info Box
Δρ. Χαρίλαος Κ. Παππής, MD, PhD, FACS
Διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκoμείου «Υγεία»
Υπεύθυνος Τμήματος Παχυσαρκίας και Βαριατρικής Χειρουργικής
Πρόεδρος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Παχυσαρκίας και Μεταβολικών Νόσων

Πηγή: περ. “Plan Be” (τ. 30, Νοέμβριος 2018)

Check Also

Η έλλειψη ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη στις γυναίκες

Σύμφωνα με πρόσφατη ερευνητική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Diabetes Care, ο …