Η εφαρμογή των ΣΔΙΤ αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους που έχει θέσει προς άμεση υλοποίηση ο Υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» και τη δημοσιογράφο Μαρία-Νίκη Γεωργαντά, ο κ. Κικίλιας σημείωσε ότι, στον τομέα της Υγείας, οι ΣΔΙΤ θα αφορούν στην κτιριακή αναβάθμιση, το management, την αγορά μηχανημάτων και υπηρεσιών, και τη λειτουργία των νοσοκομείων.
«Το μοντέλο της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα χρησιμοποιείται ευρέως σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής. Δεν είναι κάτι αδοκίμαστο. Έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα και σας διαβεβαιώ ότι θα αναβαθμίσει τις υπηρεσίες Υγείας προς όφελος των ασθενών. Θα είναι μια μεταρρύθμιση-σταθμός για το ΕΣΥ», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Υπουργός στην εν λόγω συνέντευξη.
Με αφορμή, λοιπόν, τη συζήτηση περί εφαρμογής ΣΔΙΤ στον τομέα της Υγείας, η οποία δείχνει να αποτελεί ένα “αγκάθι” στη σχέση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου και των συνδικαλιστικών ενώσεων των εργαζομένων στο ΕΣΥ, ανατρέξαμε στη σχετική ομιλία που είχε πραγματοποιήσει το 2015, κατά την αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, ο διακεκριμένος Ελληνοαμερικανός επιστήμονας Εμμανουήλ Ευστάθιος Σάβας. Ο κ. Σάβας είχε διατελέσει υφυπουργός Αστικής Ανάπτυξης στην κυβέρνηση Ρήγκαν, ενώ ο ίδιος έχει χαρακτηριστεί από τους New York Times «πατέρας των ΣΔΙΤ και των ιδιωτικοποιήσεων».
Θέτοντας το ερώτημα «Δεν υπάρχουν όρια στο τι μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις;», ο κ. Σάβας κάνει τον διαχωρισμό των αγαθών σε τέσσερις κατηγορίες (individual goods, toll goods, collective goods και common pool goods), τα οποία κατανέμονται από τέσσερις κοινωνικούς θεσμούς που έχουν διαμορφωθεί με το πέρασμα των χρόνων: την οικογένεια και τις προεκτάσεις της, την κοινωνία των πολιτών, τις αγορές και την κυβέρνηση/δημόσιο τομέα.
Αφού επισημαίνει ότι η ανάπτυξη των κυβερνήσεων στη διάρκεια του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου έχει αποκρυσταλλωθεί στη φιλοσοφική μάχη σε σχέση με το κράτος Πρόνοιας και τον ίδιο τον ρόλο της κυβέρνησης, αναρωτιέται: «Τι πρέπει να κάνει η ίδια η κυβέρνηση και τι πρέπει να αφεθεί να γίνεται από τους υπόλοιπους τρεις θεσμούς;».
Προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα αυτό, ο κ. Σάβας δημιούργησε ένα «δέντρο αποφάσεων» (decision tree), στην κορυφή του οποίου υπάρχει το ερώτημα «Πρέπει η κυβέρνηση να το κάνει αυτό;». Τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να αποσύρεται από ό,τι οι άλλοι θεσμοί μπορούν να κάνουν καλύτερα, να μην προσπαθεί να ρυθμίζει ό,τι χρειάζεται να λειτουργεί χωρίς ρυθμίσεις, να ιδιωτικοποιεί επιχειρήσεις και περιουσιακά στοιχεία που δεν είναι πραγματικά κυβερνητικά, αλλά και να διαμορφώνει τις κατάλληλες συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα.
Τα οφέλη από τέτοιες συμπράξεις μπορεί να είναι σημαντικά, σημειώνει ο ειδικός, δίνοντας το παράδειγμα του “outsourcing” (ανάθεσης σε τρίτους) των δημόσιων συγκοινωνιών (υπηρεσιών αστικών λεωφορείων) σε 11 πόλεις ανά τον κόσμο, χάρη στο οποίο επιτεύχθηκε σημαντική εξοικονόμηση δαπανών: στην Κοπεγχάγη 22%, στο Ντένβερ 33%, στο Χιούστον 37%, στην Ινδιανάπολη 22%, στο Λονδίνο 46%, στο Λας Βέγκας 33%, στο Λος Αντζελες (το 1989) 48%, στο Μαϊάμι 29%, στη Νέα Ορλεάνη 50%, στο Σαν Ντιέγκο 44% και στη Στοκχόλμη 32%.
Ωστόσο, υπάρχουν οκτώ κρίσιμοι παράγοντες προκειμένου οι κινήσεις ΣΔΙΤ να πραγματοποιηθούν με επιτυχία και αυτοί, σύμφωνα με τον κ. Σάβα, είναι οι εξής: 1) η πολιτική βούληση, 2) οι ξεκάθαροι στόχοι, 3) η δημόσια στήριξη, 4) ο δίκαιος χειρισμός των εργασιακών συμφερόντων και ανησυχιών, 5) η ύπαρξη αποτελεσματικών πολιτικών για τη διαχείριση του ανταγωνισμού, των μονοπωλίων και των ρυθμιστικών θεμάτων, 6) η ύπαρξη της κατάλληλης νομικής βάσης για τις απαιτούμενες δράσεις, 7) οι διαφανείς διαδικασίες και η καταπολέμηση της διαφθοράς, και 8) η θέσπιση οργανωμένης και υπεύθυνης διαδικασίας.
Όλα τα παραπάνω προς προβληματισμό…
Μαρία Λυσάνδρου
[Με στοιχεία από την ιστοσελίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας]